Gelin bu yazımızda NASA‘nın Mars görevlerinden biri olan Mars 2020 Perseverance Rover anlatmaya çalışayım:
NASA, Amerika Birleşik Devletleri‘nin uzay araştırmaları için sorumlu kuruluşudur ve Mars görevleri, uzun yıllardır insanlığın Kızıl Gezegen‘i anlama ve keşfetme çabalarının bir parçasıdır. Bu görev, insanlık için uzay keşfi ve bilim adına büyük bir adımı temsil ediyor.
NASA: Görevimiz MARS!
NASA bu görev ile Mars’a Perseverance adını verdiği bir gezgin (rover) gönderdi. Bu gezgin, Mars‘ın yüzeyini incelemek ve eski yaşam izlerini araştırmak amacıyla tasarlanmıştır. Ayrıca, Mars’ın iklimi ve kaynakları hakkında önemli bilgiler toplamaktadır. Bir de unutmadan, Mars yüzeyinde ilk kez uçabilen Mars Helikopteri Ingenuity’i de yanlarında gönderdiler. İnanılmaz bir mühendislik başarısı olan bu helikopter, Mars’ın atmosferini ve yüzeyini daha yakından incelemek için kullanılıyor.
Perseverance Rover (Perseverance Gezgini) hakkında daha ayrıntılı bilgi vermek için aşağıda bir inceleme sunuyorum:
Adı ve Tarih: Mars 2020 Perseverance Rover, NASA tarafından tasarlanan ve inşa edilen bir gezgin (rover) aracıdır. 30 Temmuz 2020’de Cape Canaveral Uzay Üssü‘nden başarıyla fırlatıldı ve 18 Şubat 2021’de Mars‘a başarılı bir şekilde iniş yaptı.
Görev Amacı: Perseverance, Mars yüzeyini incelemek, eski yaşam izlerini araştırmak ve gezegenin geçmişi hakkında daha fazla bilgi toplamak amacıyla gönderildi. Ayrıca, bu görevin bir parçası olarak gelecekteki insan misyonları için hazırlık yapmak da hedefler arasında yer alıyor.
Bilimsel Donanım: Perseverance, bir dizi bilimsel alet ve cihazla donatılmıştır. Bu aletler şunları içerir:
- SHERLOC (Scanning Habitable Environments with Raman & Luminescence for Organics and Chemicals): Bu cihaz, esas olarak organik bileşenler ve mineralleri tespit etmek için kullanılır.
- PIXL (Planetary Instrument for X-ray Lithochemistry): PIXL, kayaların kimyasal bileşimini analiz etmek için X-ışınları kullanır.
- MEDA: Mars Çevresel Dinamik Analizörü MEDA olarak bilinir. Rüzgâr hızı ve yönü, sıcaklık ve nem dahil olmak üzere hava durumu ölçümleri yapıyor ve ayrıca Mars atmosferindeki toz parçacıklarının miktarını ve boyutunu da ölçüyor.
- RIMFAX: RIMFAX olarak bilinen Mars’ın Yeraltı Deneyi için Radar Görüntüleyici, gezicinin altındaki zemini araştırmak için radar dalgalarını kullanıyor.
İsmin arkasındaki Hikâye:
RIMFAX adını İskandinav mitolojisinde sadakatle geceyi getiren at (Nótt) Hrímfaxi’den alır. Nótt, ünlü gök gürültüsü tanrısı Thor’un büyükannesidir.
Hrímfaxi “yelesinde kırağı (don) olan” anlamına gelir. Ortağı, günü getiren at (Dagr) Skinfaxi’dir. Skinfaxi “parlayan yeleli” anlamına geliyor.
- Mastcam-Z: Bu kamera sistemi, yüzeyin yakın çekim fotoğraflarını çeker ve gezegenin coğrafi özelliklerini incelemek için kullanılır.
- SuperCam: SuperCam, kayaları lazerle zorlar ve bu sırada yayılan ışığı analiz eder.
- MOXIE (Mars Oxygen In-Situ Resource Utilization Experiment): MOXIE, Mars’ın atmosferinden oksijen üretme yeteneğini test eder.
Mars Helikopteri (Ingenuity): Mars 2020 görevinin bir parçası olarak Mars Helikopteri Ingenuity de Mars’a gönderildi. Bu helikopter, Mars yüzeyinde ilk kez uçabilen bir araçtır ve Mars’ın atmosferini ve yüzeyini daha yakından incelemek için kullanılmıştır.
İletişim ve Güç: Perseverance, Mars iletişimini sağlamak ve enerji üretmek için güneş panelleri kullanır. Bu paneller, gezginin hareket etmesi ve bilimsel araştırmalar yapması için gereken enerjiyi üretir.
Perseverance Rover, Mars keşiflerinin önemli bir parçasıdır ve Mars gezegeni hakkında daha fazla bilgi edinmek, eski yaşam izlerini araştırmak ve gelecekteki insan misyonları için hazırlık yapmak amacıyla tasarlanmış bir mühendislik harikasıdır. Gezginin adı, insanlığın zorluklar karşısında dayanıklılığını ve kararlılığını temsil eder.
NASA: Biraz da uçalım..
Mars Helikopteri Ingenuity(Yaratıcılık), NASA‘nın Mars 2020 Perseverance Rover görevinin bir parçası olarak Kızıl Gezegen’e gönderilen özel bir helikopterdir. Ingenuity, Mars yüzeyinde ilk kez uçabilen bir helikopter olarak tarihe geçti. İşte Ingenuity‘nin ayrıntıları:
Adı ve Tarih: Mars Helikopteri Ingenuity(Yaratıcılık), Mars 2020 görevi kapsamında NASA tarafından geliştirilen bir helikopterdir. 2021 yılında Mars’a başarılı bir şekilde gönderildi ve uçuşlarına başladı.
Görev Amacı: Ingenuity‘nin başlıca amacı, Mars yüzeyinin atmosferini ve yüzeyini daha yakından incelemek ve bu bilgileri gelecekteki keşifler ve insan misyonları için kullanılabilir hale getirmektir. Ayrıca, helikopter teknolojisinin Mars gibi düşük yoğunluklu atmosfere sahip gezegenlerde nasıl kullanılabileceğini anlamak da amaçlar arasındaydı.
Özellikleri:
- Boyut ve Ağırlık: Ingenuity, oldukça küçük ve hafif bir helikopterdir. Kanat açıklığı yaklaşık 1.2 metre ve ağırlığı sadece 4 kilogramdır.
- Güç Kaynağı: Helikopter, güneş panelleri tarafından üretilen elektrikle çalışır ve lityum-iyon bataryalarında enerjiyi depolar. Bu, helikopterin gün boyunca güneş enerjisi toplamasına ve gece boyunca uçuş yapabilmesine olanak tanır.
- İletişim: Ingenuity, Perseverance Rover ile iletişim kurar ve bu sayede komutlar alır ve gönderilen verileri iletebilir.
- Uçuş Yeteneği: Mars’ın ince atmosferi ve zayıf yerçekimi, Ingenuity’nin Dünya’da kullanılan helikopterlerden farklı bir uçuş deneyimi yaşamasına neden olur. Bu nedenle, özel olarak tasarlanmış pervanelere ve yazılıma sahiptir.
Başarıları: Ingenuity, 19 Nisan 2021’de Mars yüzeyindeki ilk uçuşunu gerçekleştirdi ve tarihi bir an yarattı. Bu uçuş, Mars’ta uçabilen ilk araç olduğu için büyük bir mühendislik başarısıdır. Daha sonra 56 başarılı uçuş gerçekleştirdi ve Mars yüzeyinden önemli bilimsel veriler topladı.
Bilimsel Katkıları: Ingenuity’nin Mars’taki uçuşları, yüzeyin keşfindeki erişilemeyen bölgelere ulaşılmasına yardımcı oldu ve Mars’ın atmosferi hakkında değerli bilgiler sağladı. Bu bilgiler, gelecekteki Mars görevleri için önemlidir.
Ingenuity, Mars keşiflerinin önemli bir parçası olarak kabul edilir ve uzay mühendisliği ve bilimi alanlarında büyük bir ilerleme temsil eder. Mars’ta uçabilen bir helikopterin başarılı bir şekilde gönderilmesi, gelecekteki Mars görevlerinin tasarımı ve uygulanması için önemli bir referans noktası olmuştur.
NASA: Bir şey eksik?
Oksijen Üreten İcadı: MOXIE
“Mars’a yapılacak insanlı bir misyonu desteklemek için Dünya’dan bilgisayarlar, uzay kıyafetleri ve yaşam alanları gibi pek çok şey getirmemiz gerekiyor. Ama oksijen? Oraya gidebilirseniz, devam edin; oyunun çok ilerisindesiniz ” Jeff Hoffman, MOXIE Baş Araştırmacı Yardımcısı
MOXIE (Mars Oxygen In-Situ Resource Utilization Experiment)(Mars Oksijen Yerinde Kaynak Kullanımı Deneyi), NASA’nın Mars 2020 Perseverance Rover görevinin bir parçası olarak Mars’ta oksijen üretme teknolojisini test etmek için tasarlanmış önemli bir bilimsel cihazdır. İşte MOXIE‘nin ayrıntıları:
Görev Amacı: MOXIE‘nin ana amacı, Mars’ın ince atmosferinde bulunan karbondioksit (CO2) kullanarak oksijen (O2) üretme yeteneğini test etmektir. Bu, gelecekteki insanlı görevler için oksijen üretiminin nasıl gerçekleştirilebileceğini anlamak için önemlidir. Aynı zamanda roket yakıtı üretimi için Mars kaynaklarını kullanma potansiyelini de değerlendirmektedir.
Çalışma Prensibi: MOXIE, katı oksit elektrolizi adı verilen bir süreç kullanır. İşleyiş şu adımları içerir:
- Karbondioksit Toplama: Mars’ın atmosferinden yakalanır ve MOXIE’ye yönlendirilir.
- Yüksek Sıcaklık: Karbondioksit, MOXIE içinde bulunan özel bir seramik malzeme ile yüksek sıcaklıklarda (yaklaşık 800 ila 1000 santigrat derece) ısıtılır. Bu sıcaklık, katı oksit elektrolizi için gerekli bir aşamadır.
- Elektrik Akımı: Yüksek sıcaklık altında, MOXIE’deki seramik malzeme, karbondioksiti oksijen (O2) ve karbonmonoksit (CO) gibi iki ayrı bileşene ayırır. Bu işlem, elektrik akımının katı oksit elektrolit içinden geçirilmesiyle gerçekleşir.
- Oksijen Üretimi: Bu işlem sonucunda oksijen (O2) gazı elde edilir ve bu oksijen, depolanmak veya gelecekteki kullanım için ayarlanmış bir konteynere yönlendirilir.
Önemi: MOXIE‘nin başarılı bir şekilde çalışması, Mars’ta insanlar için yaşanabilir bir ortam oluşturmak ve insanlar için temel bir kaynak olan oksijenin üretimi konusunda önemli bir adım olabilir. Ayrıca, Mars’a geri dönüş görevleri için roket yakıtı üretimini incelemek, uzay seyahatlerini daha sürdürülebilir hale getirebilir.
MOXIE, Geleceğin Büyük MOXIE’sinin Ölçekli Bir Modelidir.
Mars’tan fırlatılmak için, insan kaşiflerden oluşan küçük bir mürettebatın 25 ila 30 ton oksijene, yani yaklaşık bir traktör römorkunun ağırlığına ihtiyacı olacak! Bu kadar oksijeni üretmek için 25.000 ila 30.000 watt’lık bir enerji santrali gerekir. Perseverance güç sistemi yalnızca yaklaşık 100 watt sağlıyor, dolayısıyla MOXIE, gelecekteki bir “Big MOXIE“nin üretmesi gereken oksijenin yalnızca küçük bir kısmını üretebiliyor.
MOXIE, Mars’ta oksijen üretimi konusunda gerçek dünya testlerini gerçekleştirerek, insanların gelecekte Kızıl Gezegen‘e yapacakları uzay görevleri için önemli bir teknolojik ilerleme sunmaktadır.
İsmin arkasındaki Hikâye:
MOXIE , Mars OX ygen I SRU Deneyi anlamına gelir . ISRU, çoğumuzun “toprakta yaşamak” olarak adlandırdığı şeyi tanımlamanın teknik bir yolu olan Yerinde Kaynak Kullanımı Deneyi adlı başka bir kısaltmadır. ****
Cesaretli ve cüretkar birini tanımlamak için kullanılan “moxie” kelimesi aynı isimli meşrubattan geliyordu. Meşrubat Moxie, 1800’lerin sonlarında, MOXIE baş araştırmacısının çalıştığı MIT Haystack Gözlemevi’nden çok da uzak olmayan Lowell, Massachusetts’te icat edildi. Moxie’yi New England’da hâlâ satın alabilirsiniz ve Maine eyaletinin resmi içeceği olarak kabul edilir.
Alkolsüz içeceklerle bağlantı burada bitmiyor. Bazı hesaplara göre, Moxie şirketi ABD’de bir içeceği gazlı hale getirmek için karbondioksit (CO2) kullanan ilk şirketti . MOXIE, Mars’ta karbondioksiti herhangi bir şeyi yapmak için kullanan ilk kişi oldu. Başka bir bağlantı daha tekniktir. MOXIE’yi her çalıştırdığımızda, saf karbon değil, yalnızca karbon monoksit (CO) ürettiğimizden emin olmak için ayarlara çok dikkat etmemiz gerekir, bu da onu bozar. Bu yıkıcı sürece “koklaşma” adı veriliyor. Karbon birikintisinin kendisine kok adı veriliyor.
Görev Sonu: NASA’nın Oksijen Üreten Deneyi MOXIE Mars Görevini Tamamladı.
NASA‘nın Perseverance gezgininde 16. ve son kez oksijen üretti. Enstrüman, Massachusetts Teknoloji Enstitüsü‘ndeki (MIT) yaratıcılarının beklediğinden çok daha başarılı olduğunu kanıtladıktan sonra faaliyetleri sona eriyor.
Perseverance gezgini ile birlikte kullanılan cihazın, Mars’taki astronotların yakıt ve nefes almak için oksijen üretmesi için uygun bir teknoloji olduğu kanıtlandı.
MOXIE‘nin teknolojisinin Mars‘ta başarılı bir şekilde gösterilmesi, NASA‘nın insanları Kızıl Gezegen‘e gönderme ve orada sürdürülebilir bir varlık kurma uzun vadeli hedefine önemli bir adımdır. Bu, Mars gibi kaynak açısından kısıtlı bir ortamda temel kaynaklarını üretme zorluğunu ele almak için yardımcı olur.
NASA: Geleceğe Odaklanma Zamanı
Perseverance‘ın Mars‘taki misyonunun temel hedeflerinden biri , antik mikrobiyal yaşamın izlerini araştırmak da dahil olmak üzere astrobiyolojidir . Gezici, gezegenin jeolojisini ve geçmiş iklimini karakterize edecek, Kızıl Gezegenin insan tarafından keşfedilmesine yol açacak ve Mars kayalarını ve regolitlerini (kırık kaya ve toz) toplayıp saklayan ilk görev olacak.
Daha sonraki NASA misyonları, ESA (Avrupa Uzay Ajansı) ile işbirliği içinde, bu mühürlü örnekleri yüzeyden toplamak ve bunları derinlemesine analiz için Dünya’ya geri göndermek üzere Mars’a uzay aracı gönderecekti.
Mars 2020 Azim misyonu, NASA‘nın Ay‘dan Mars‘a keşif yaklaşımının bir parçası olup, Kızıl Gezegenin insan tarafından keşfedilmesine hazırlanmaya yardımcı olacak Ay‘a Artemis misyonlarını da içermektedir.
Kaynak: https://mars.nasa.gov/news/9474/nasas-oxygen-generating-experiment-moxie-completes-mars-mission/
